Autor: admin

W latach 1940 – 1941 w czterech masowych deportacjach z terenów Kresów Wschodnich II RP zostało wywiezionych wgłąb ZSRR setki tysięcy ludzi, głównie matki z dziećmi, osoby starsze, rodziny katyńskie. Bez wyroku sądu, zerwani w środku nocy mieli niespełna godzinę, a często i krócej na spakowanie najpotrzebniejszych rzeczy, pozostawienie dorobku całego życia i wyjazd w bydlęcych wagonach w nieznane. Po prawie miesięcznej podróży w tragicznych warunkach, głodni i schorowani docierali do miejsc zesłań na dalekiej Syberii czy stepach Kazachstanu. Pierwsza deportacja, która miała miejsce w nocy 10 lutego 1940 należała do najtragiczniejszych. Po niej przyszły kolejne.

Członkowie Fundacji Kresy Historii, jako wnuki i dzieci Kresowian i Sybiraków, stale pamiętają o tych wydarzeniach. Zależy nam przy tym, aby o dacie ważnej dla każdego polskiego Sybiraka – niezależnie gdzie rzucił go ostatecznie los – 10 lutego 1940 — „dacie — kluczu” pamiętali wszyscy Polacy. Poprzez kampanię edukacyjną „Pamiętajmy o Sybirakach” pragniemy przypomnieć o tej dacie wszystkim Polakom i ludziom na świecie. Niech pamięć o Sybirakach trwa. O tych, którzy wrócili, jak i o tych którzy na zawsze zasnęli na nieludzkiej ziemi …

Ucieczka z sowieckiego “raju” … Historia niewiarygodnej podróży dziesiątków tysięcy Polaków –
przymusowej tułaczki, rozpoczętej zimą 1940 roku na dawnych polskich Kresach; tułaczki, której szlak
wiódł przez piekło syberyjskich mrozów i pustkowia Kazachstanu. Przez „amnestię” udzieloną
niewinnym i nadzieję na ratunek. Poprzez straszne lata głodu, chorób, niepewności i śmierci. Przez
Buzułuk, Tockoje, Karagandę, Jangi-Jul, Taszkent, Pahlavi, Teheran, Isfahan …

Zasadniczym celem projektu jest przede wszystkim odnalezienie i udokumentowanie materialnych i
niematerialnych pamiątek po dziesiątkach tysięcy obywateli polskich, ofiar stalinowskich represji i
deportacji, przebywających na terenach wspomnianych państw po „amnestii” z roku 1941, a
następnie po przeniesieniu zgrupowań polskich z terenów Powołża do Azji Środkowej oraz w
trakcie i po ich ewakuacji wraz z Armią Polską generała Władysława Andersa ze Związku
Radzieckiego na Bliski Wschód. Istotny element projektu stanowić będą notacje historyczne w
formie wywiadu (video lub audio) z żyjącymi jeszcze świadkami historii. Ważną częścią planowanej
podróży będzie również odszukanie i wykonanie dokumentacji audiowizualnej stanu polskich
cmentarzy znajdujących się na terenie Rosji, Kirgistanu, Uzbekistanu, Turkmenistanu i Iranu, jak
również – w miarę dostępności zbiorów – kwerendy archiwalne i dokumentalne.
Kolejnym celem wyprawy jest sporządzenie rzetelnej i obiektywnej relacji dziennikarskiej z
codziennego życia nowoczesnych państw Azji Środkowej. Zamierzam zebrać materiały do szeregu
publikacji na temat roli państw Azji Środkowej we współczesnym świecie, ich rozwoju w warunkach
odzyskanej niepodległości, codzienności ich mieszkańców, sytuacji społecznej i rozwoju (bądź jego
braku) norm współczesnego społeczeństwa obywatelskiego, oraz również nawiązać kontakt i
przeprowadzić wywiady ze znaczącymi postaciami życia społecznego, politycznego i religijnego, w
tym tamtejszej Polonii i jej liderów.

Ucieczka z sowieckiego „raju”.